یوسف سلمانخواه، روز چهارشنبه ۱۹ آذر در نشست تخصصی «میراث مکتوب و گردشگری» به مناسبت هفته پژوهش با تأکید بر جایگاه ایران بهعنوان تمدنی مبتنی بر نوشتار، میراث مکتوب را نهتنها حافظه تاریخی بلکه موتور محرک آینده فرهنگی کشور دانست و گیلان را سرزمین روایتهای زنده و گنجینهای از نسخهها، اسناد و متون تمدنی معرفی کرد.
مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی گیلان با اشاره به اینکه ایران پیش از آنکه در معماری و سیاست بدرخشد در کلمه و نوشتار درخشید، گفت: روایت ایران، روایتی است که از نخستین خطوط در شوش آغاز میشود و تا اندیشههای معاصر امتداد مییابد، از الواح ایلامی تا منشور کوروش از جندیشاپور تا شاهنامه فردوسی، این میراث مکتوب ستونهای هویتی ملت ما را شکل داده است.
او با مرور سیر تاریخی میراث مکتوب ایران از دوران ایلام، هخامنشی، ساسانی، تا عصر طلایی تمدن اسلامی و دورههای صفویه و قاجار تأکید کرد: ایران همواره تمدنی بوده که خود را با متن تعریف کرده است، هزاران نسخه خطی در حوزههای فقه، تاریخ، نجوم، ریاضیات و ادب سرمایههای تمدنی جهانیاند که باید بهدرستی معرفی و بهرهبرداری شوند.
سلمانخواه با بیان اینکه گیلان فقط کوه و جنگل و باران نیست؛ گیلان کتاب است، سند است، نسخه است، افزود: تاریخ این سرزمین بر کاغذ تنفس میکند، نسخههای خطی، اسناد تاریخی و آثار نهضت جنگل، نمونههایی از حافظه تاریخی گیلاناند که ظرفیت بالایی برای گردشگری فرهنگی و آموزشی دارند.
مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی گیلان با اشاره به نسخههای خطی گیلکی، از جمله دیوان سید شرفشاه، شاعر و عارف قرن هشتم هجری تصریح کرد: متأسفانه کهنترین نسخههای این دیوان در داخل کشور در دسترس نیست و احتمالاً در آرشیوهایی خارج از کشور نگهداری میشود که این مسئله ضرورت جستجو، مستندسازی و برگزاری نمایشگاههای رسمی با همکاری نهادهایی چون کمیسیون ملی یونسکو را دوچندان میکند.
او همچنین بر لزوم شکلگیری یک نهضت فرهنگی در استان برای گردآوری و احیای میراث مکتوب گیلکی و تالشی تأکید کرد و گفت: چنین حرکتی میتواند به حفظ هویت فرهنگی، تولید آثار علمی و تقویت سرمایههای معنوی گیلان کمک کند.
سلمانخواه با اشاره به ظرفیتهای گردشگری ادبی و مقاومت در گیلان از اسناد نهضت جنگل، سفرنامههای تاریخی و متون مردمشناسی بهعنوان منابعی برای طراحی مسیرهای گردشگری تمدنی یاد کرد و افزود: هر سند یک مقصد است، هر نسخه یک روایت و هر روایت یک مسیر گردشگری، ما باید برند گردشگری گیلان را از طبیعتمحور به تمدنمحور ارتقا دهیم و از این گنجینههای مکتوب برای جذب پژوهشگران، دانشگاهیان و گردشگران فرهنگی بهره ببریم.